Để phân biệt và làm rõ các khái niệm liên quan đến tiết tấu như trường độ, cường độ, tốc độ và nhịp điệu, chúng tôi có bảng phân biệt sau:
PHÂN BIỆT ĐẶC TRƯNG TRƯỜNG ĐỘ, CƯỜNG ĐỘ, TỐC ĐỘ, NHỊP ĐIỆUĐặc trưngCấp độTrường độPhân chia dài, ngắn của âm thanh1Cường độNhận biết mạnh – nhẹ của âm thanh2Tốc độ (Tempo)Cảm nhận mạch đập nhanh chậm của âm thanh3Nhịp điệuCảm nhận được tính chất âm nhạc của tiết tấu4
Violon được du nhập vào Việt Nam từ những năm đầu thế kỷ XX, cùng với nhiều nhạc cụ giao hưởng phương Tây khác và nhạc cụ này ngày càng trở nên quen thuộc và phổ biến trong đời sống âm nhạc xã hội nước ta.
Trên phương diện thuật ngữ, âm nhạc cổ điển Châu Âu cũng đã xây dựng được hàng loạt hệ thống ký tự, thuật ngữ mang tính quốc tế đã chỉ dẫn và giải thích nhiều khái niệm cũng như cho quá trình diễn tấu âm nhạc. Những khái niệm này giúp bất kỳ ai, thuộc bất kỳ quốc gia nào đều có thể có được sự cảm nhận chung nhất, đầy đủ và chính xác nhất như tự nó đã toát ra một “mẫu số chung” cho tất cả mọi người. Dưới đây là một số khái niệm chỉ sự vận động và thuộc tính thời gian của âm nhạc:
+ Tiết tấu (Rhythm, Rhythmus – Anh, Đức, Rhythme – Pháp, Ritmo – Ý): chỉ thứ tự nhịp nhàng của các phách mạnh và nhẹ, trong từng nhịp hoặc nhiều nhịp, đem lại sự vận động và sức sống cho âm nhạc.
+ Tốc độ; nhịp độ (Tempo): chỉ độ nhanh chậm trong sự thể hiện âm nhạc.
Từ hai yếu tố mang tính cơ học trên đây, chúng ta có thể coi nhịp điệu là tổng hoà của cả tiết tấu với tốc độ, nhịp độ trong biểu diễn âm nhạc. Mối liên hệ này cho chúng ta cảm nhận cả về tiết tấu âm nhạc, đồng thời cái tốc độ, cái nhịp độ chuyển động luân phiên liên tục mà mỗi phách mạnh, nhẹ khi tạo ra dường như đã cho ta cảm nhận về một dòng chảy của âm thanh mà trong đó, những quy luật vận động của cao độ, của thời gian,… vừa như cộng hưởng nhưng cũng vừa như có cả sự “va đập” lẫn nhau, tạo nên cái màu sắc, cái âm hưởng cần có của sự diễn tả âm nhạc mà chúng ta đã đề cập, đó chính là âm điệu (Intonation).
+ Vài nét về tiết tấu trong âm nhạc dân gian truyền thống Việt Nam
Xét trên phương diện hệ thống bài bản, và phương thức diễn tấu, tiết tấu, giới nghiên cứu âm nhạc nước ta đều thống nhất nhận định, kho tàng ấy đều có nguồn gốc từ dân ca, dân nhạc.
Từ đặc điểm cơ bản trên đây, khi đặt vấn đề nghiên cứu tiết tấu, nhịp điệu như một phương tiện biểu hiện không thể thiếu trong việc thể hiện ngôn ngữ âm nhạc cổ truyền Việt Nam, cũng tức là “nó” – tiết tấu, nhịp điệu phải được xem xét và phân tích trong mối tương quan gắn bó, khăng khít, không thể tách rời, chia cắt với cái giai điệu – âm điệu của một tác phẩm. Ngay trong sự chuyển động của cao độ để hình thành giai điệu của một câu nhạc, thì ngay tức thì, từ trong bản chất nguồn cội của sự chuyển động ấy, đã hình thành hay là đã có sự can thiệp, tham gia của tiết tấu,… và từ sự biến đổi, thay đổi của giai điệu thì tiết tấu, nhịp điệu cũng có những biến đổi tương ứng. Điều này thể hiện rõ rệt không chỉ với các hệ thống làn điệu, bài bản của nghệ thuật ca kịch truyền thống mà ngay cả với những làn điệu dân ca, những bài bản dân ca phổ biến từ Bắc chí Nam, ta cũng gặp những thay đổi tương tự như “Cò lả”, “Trống cơm”, “Hát ru” là một minh chứng,… Khả năng ứng tác của người nghệ sỹ Violon khi trình diễn các tác phẩm Việt Nam, đã đành phụ thuộc vào kỹ năng, sự tinh tế trong sử dụng nhạc cụ của bản thân, nhưng một điều quan trọng không thể thiếu đó là tri thức về âm nhạc dân gian cổ truyền Việt nam, đó là tư duy thẩm mỹ hoàn thiện, đó là sự thăng hoa của cảm xúc sáng tạo mà không phải ai cũng có được, thậm chí không phải lần sau hoàn toàn như lần trước. Tất cả những yếu tố trên đã góp phần làm nên diện mạo riêng biệt cho nền âm nhạc cổ truyền cũng như phong cách, kiểu cách đặc trưng của nghệ thuật diễn tấu – diễn xướng âm nhạc dân gian cổ truyền Việt Nam.
Tiết tấu, nhịp điệu như một phương tiện biểu hiện không thể thiếu trong việc thể hiện ngôn ngữ âm nhạc cổ truyền Việt Nam
Và như vậy, đối với các nghệ sỹ Violon Việt Nam, việc tìm ra một dạng “thông số” vừa đủ là hết sức cần thiết sao cho khi chơi đàn, người nghe có thể phân biệt, cảm nhận được cái hay, cái đẹp, của âm nhạc truyền thống Việt Nam và âm nhạc giao hưởng thính phòng cổ điển Châu Âu.
Violon và những vấn đề về xác định âm chuẩn
Violon được du nhập vào Việt Nam từ những năm đầu thế kỷ XX, cùng với nhiều nhạc cụ giao hưởng phương Tây khác và nhạc cụ này ngày càng trở nên quen thuộc và phổ biến trong đời sống âm nhạc xã hội nước ta. Ngay từ những ngày đầu thành lập (năm 1956) Trường Âm nhạc Việt Nam (nay là Học viện Âm nhạc quốc gia Việt Nam) đã đưa Violon vào chương trình giảng dạy, đào tạo chính quy. Tuy nhiên, trước đó bốn thế kỷ, cây đàn Violon đã được phát triển vào thế kỉ 16 ở Ý và tiếp tục được cải tiến trong suốt thế kỉ XVIII và XIX. Cây đàn Violon bốn dây đầu tiên được cho là của Andrea Amati, sản xuất năm 1555. Ngay từ khi mới ra đời, cây đàn Violon lập tức trở nên phổ biến từ những nhạc công đường phố cho đến giới quý tộc đều sử dụng Violon. Ngày nay, các nhạc cụ từ thời hoàng kim của chế tác vĩ cầm, nhất là những cây đàn được làm bởi Stradivari và Guarneri, được nhiều nghệ sĩ và các nhà sưu tầm săn lùng. Như vậy, âm chuẩn đối với Violon chủ yếu phụ thuộc vào truyền thống thẩm mỹ trong xác định âm chuẩn ở Châu Âu bởi hoạt động âm nhạc ở đây đạt được nhiều thành tựu là nhờ quá trình tổng kết, xây dựng và vận dụng có hiệu quả các học thuyết về lý thuyết âm nhạc, cũng như tập hợp hệ thống được các quy ước, ký hiệu mang tính khoa học, đưa hoạt động này sớm trở thành chuyên nghiệp với mức độ chuyên môn hoá cao. Theo truyền thống âm nhạc cổ điển Châu Âu, để xác định âm chuẩn đối với Violon, bên cạnh các yếu tố như âm sắc, độ mạnh, trường độ, các nhà nghiên cứu chú trọng đến yếu tố âm điệu trong mối quan hệ với âm chuẩn.
Khóa học đàn violin sẽ giúp bạn học bài bản, khái quát các vấn đề về âm tiết, điệu tiết… vì chúng tôi dạy chú trọng vào đạo tào chứ không chỉ để chơi nhạc cụ.
Comentários